Бу ерда қабр азоби ҳақида сўралган савол муносабати билан Саҳиҳул-Бухорий ҳадисларидан 7тасининг таржимасини келтираяпмиз.

* * *

Биринчи ҳадис

عَنْ أَسْمَاءَ بِنْت أَبِي بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا تَقُولُ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَطِيبًا فَذَكَرَ فِتْنَةَ الْقَبْرِ الَّتِي يَفْتَتِنُ فِيهَا الْمَرْءُ فَلَمَّا ذَكَرَ ذَلِكَ ضَجَّ الْمُسْلِمُونَ ضَجَّةً. (صحيح البخاري ت – (3 / 361).

Асмо бинт Аби Бакр разияллоҳу анҳумодан ривоят. У аёл айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам туриб, хутба қилдилар. Шунда инсоннинг бошига тушадиган қабр фитнасини зикр этдилар. Ўшани зикр қилган пайтларида мусулмонлар ўкириб юбордилар». (Саҳиҳул-Бухорий – 3/361).

* * *

Иккинчи ҳадис

 عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا وُضِعَ فِي قَبْرِهِ وَتَوَلَّى عَنْهُ أَصْحَابُهُ وَإِنَّهُ لَيَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِهِمْ أَتَاهُ مَلَكَانِ فَيُقْعِدَانِهِ فَيَقُولَانِ مَا كُنْتَ تَقُولُ فِي هَذَا الرَّجُلِ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَيَقُولُ أَشْهَدُ أَنَّهُ عَبْدُ اللَّهِ وَرَسُولُهُ فَيُقَالُ لَهُ انْظُرْ إِلَى مَقْعَدِكَ مِنْ النَّارِ قَدْ أَبْدَلَكَ اللَّهُ بِهِ مَقْعَدًا مِنْ الْجَنَّةِ فَيَرَاهُمَا جَمِيعًا قَالَ قَتَادَةُ وَذُكِرَ لَنَا أَنَّهُ يُفْسَحُ لَهُ فِي قَبْرِهِ ثُمَّ رَجَعَ إِلَى حَدِيثِ أَنَسٍ قَالَ وَأَمَّا الْمُنَافِقُ وَالْكَافِرُ فَيُقَالُ لَهُ مَا كُنْتَ تَقُولُ فِي هَذَا الرَّجُلِ فَيَقُولُ لَا أَدْرِي كُنْتُ أَقُولُ مَا يَقُولُ النَّاسُ فَيُقَالُ لَا دَرَيْتَ وَلَا تَلَيْتَ وَيُضْرَبُ بِمَطَارِقَ مِنْ حَدِيدٍ ضَرْبَةً فَيَصِيحُ صَيْحَةً يَسْمَعُهَا مَنْ يَلِيهِ غَيْرَ الثَّقَلَيْنِ . (صحيح البخاري ت – (3 / 362)

Қатода Анас ибн Молик разияллоҳу анҳудан ривоят қилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Шубҳасиз, банда қабрига қўйиб бўлинса, унинг дўстлари орқаларига қараб кетадилар. Банда уларнинг оёқ товушларини эшитади. Шунда унинг олдига иккита фаришта келиб, уни ўтқизадилар ва Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга ишора қилиб: «Мана бу инсон ҳақида нима деб айтар эдинг?» деб сўрайдилар. Шунда мўмин одам дарҳол жавоб беради: «Мен гувоҳлик бераман, у зот Аллоҳнинг бандаси ва расулидирлар». Бас, у одамга айтилади: «Қара, сенинг дўзахдан бўлган ўрнингни Аллоҳ жаннатдан бир ўринга алмаштирди». Шунда банда ҳар иккисини ҳам кўради». Қатода деди: «Бизга айтишган: шу пайт у одамнинг қабри кенгайтириб юборилади». Кейин Қатода яна Анаснинг ҳадисига қайтди. «Расулуллоҳ дедилар: «Мунофиқ ва кофирдан: «Бу инсон ҳақида нима деб айтар эдинг? » деб сўралганда у: «Билмайман, одамлар нима деса, мен ҳам шуни айтар эдим», дейди. Унга: «Билмадинг ҳам, ўқимадинг ҳам!» дейишади ва темир гурзилар билан уни шундай уришади, у қаттиқ чинқириб юборади. Унинг фарёдини атрофдаги инсон ва жинлардан бошқа ҳамма нарса эшитади». (Саҳиҳул-Бухорий – 3/362).

* * *

Учини ҳадис

عَنْ ابْنَة خَالِدِ بْنِ سَعِيدِ بْنِ الْعَاصِ أَنَّهَا سَمِعَتْ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ يَتَعَوَّذُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ . (صحيح البخاري ت – (3 / 365)

Холид ибн Саид ибн Оснинг қизидан ривоят. У аёл Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қабр азобидан паноҳ сўраб дуо қилаётганларини эшитди. (Саҳиҳул-Бухорий – 3/365).

* * *

Тўртинчи ҳадис

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَدْعُو وَيَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ عَذَابِ النَّارِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ . (صحيح البخاري ت – (3 / 366)

Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят. У киши дедилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дуо қилиб, бундай дер эдилар: «Эй  Аллоҳим, мен Сендан қабр азобидан, дўзах азобидан, тириклигу ўлим фитнасидан ва Масиҳи Дажжол фитнасидан паноҳ беришингни сўрайман». (Саҳиҳул-Бухорий – 3/366).

* * *

Бешинчи ҳадис

عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا مَرَّ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى قَبْرَيْنِ فَقَالَ إِنَّهُمَا لَيُعَذَّبَانِ وَمَا يُعَذَّبَانِ مِنْ كَبِيرٍ ثُمَّ قَالَ بَلَى أَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ يَسْعَى بِالنَّمِيمَةِ وَأَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ لَا يَسْتَتِرُ مِنْ بَوْلِهِ قَالَ ثُمَّ أَخَذَ عُودًا رَطْبًا فَكَسَرَهُ بِاثْنَتَيْنِ ثُمَّ غَرَزَ كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا عَلَى قَبْرٍ ثُمَّ قَالَ لَعَلَّهُ يُخَفَّفُ عَنْهُمَا مَا لَمْ يَيْبَسَا . (صحيح البخاري ت – (3 / 367)

Абдуллоҳ ибн Аббос разияллоҳу анҳумодан ривоят. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам икки қабр олдидан ўтдилар. Шунда у зот айтдилар: «Бу иккиси шубҳасиз азобланаяпти. Уларнинг азобланиши катта гуноҳ туфайлидир». Кейин дедилар: «Ҳа шундай. Уларнинг бири чақимчилик қилиб юрар эди. Иккинчиси эса ўзининг сийдигидан эҳтиёт бўлмас эди «. Абдуллоҳ дедилар: «Кейин у зот бир ҳўл новдани олиб, икки бўлак қилиб синдирдилар. Сўнг ҳар бирини биттадан қабрга тиқиб қўйдилар». Кейин айтдилар: «Шоядки, бу иккисининг азоби шу икки новда қуригунча енгиллашиб турса». (Саҳиҳул-Бухорий – 3/367).

* * *

Олтинчи ҳадис

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّ أَحَدَكُمْ إِذَا مَاتَ عُرِضَ عَلَيْهِ مَقْعَدُهُ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ إِنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَمِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَإِنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ فَمِنْ أَهْلِ النَّارِ فَيُقَالُ هَذَا مَقْعَدُكَ حَتَّى يَبْعَثَكَ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ . (صحيح البخاري ت – (3 / 369)

Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳумодан ривоят. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Сизлардан бирингиз ўлса, унга ўлтирадиган ўрни эрталаб ва кечқурун кўрсатиб турилади. Агар жаннат аҳлидан бўлса, бас жаннат аҳлининг ўрнидан, агар дўзах аҳлидан бўлса, дўзах аҳлининг ўрнидан. Унга айтилади: «Мана шу сенинг ўрнингдир. Унга Аллоҳ сени яна Қиёмат куни тирилтирганда кирасан». (Саҳиҳул-Бухорий – 3/369).

* * *

Еттинчи ҳадис

عَنْ أَبي سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا وُضِعَتْ الْجِنَازَةُ فَاحْتَمَلَهَا الرِّجَالُ عَلَى أَعْنَاقِهِمْ فَإِنْ كَانَتْ صَالِحَةً قَالَتْ قَدِّمُونِي قَدِّمُونِي وَإِنْ كَانَتْ غَيْرَ صَالِحَةٍ قَالَتْ يَا وَيْلَهَا أَيْنَ يَذْهَبُونَ بِهَا يَسْمَعُ صَوْتَهَا كُلُّ شَيْءٍ إِلَّا الْإِنْسَانَ وَلَوْ سَمِعَهَا الْإِنْسَانُ لَصَعِقَ . (صحيح البخاري ت – (3 / 371)

Абу Саид Ал-Ҳудрий разияллоҳу анҳудан ривоят. У киши дедилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Маййит тобутга қўйилиб, эркаклар уни елкаларига кўтарган пайтларида агар у солиҳ инсон бўлса, «Мени тезроқ олиб боринглар, мени тезроқ олиб боринглар!» – деб айтади. Агар солиҳ одам бўлмаган бўлса, «Ҳолимга вой! Мени қерга олиб кетаяпсизлар?!» – деб айтади. Унинг овозини инсондан бошқа ҳамма нарса эшитади. Агар унинг овозини инсон эшитганда ҳушидан кетган бўлар эди». (Саҳиҳул-Бухорий – 3/371).

* * *